Hoe systemisch werken tot next level participatie kan leiden

Geworteld Groningen: een routekaart waarin duurzame verhalen leiden tot participatie in mooie gebouwen en veerkracht van de gemeenschap.

Het Creatief Lab heeft de uitdagende opdracht om op creatieve wijze een diverse groep stakeholders uit de Groningse gemeenschap samen te brengen. De groep stakeholders bestaat uit huiseigenaren, bewoners en specialisten waaronder bouwers, kunstenaars, architecten en ‘vernieuwers’. De voormalige school in Wehe-den Hoorn staat centraal in onderstaand advies. Dit advies dient als inspiratie voor de overige locaties.

Dit advies ondersteunt positieve economische, sociale en ecologische verbanden tussen stedelijke, voorstedelijke en landelijke gebieden. Het is ook een versterking van de nationale en regionale ontwikkelingsplanning.

Waarom doet het Creatief Lab dit, wat is het gedeelde doel?

Het Creatief Lab heeft als doel om erfgoedeigenaren en geïnteresseerden te inspireren met manieren om het Gronings erfgoed bij laten dragen aan een fossielvrije, verbonden toekomst. De drie thema’s waarmee op verschillende behoeftes binnen de gemeenschap wordt ingespeeld zijn al even kort genoemd en worden hieronder verder toegelicht.

Het eerste thema gaat over de zoektocht naar creatieve- en duurzame technische oplossingen om een ​​aantal prachtige historische gebouwen en woningen te versterken. Daarbij richten wij ons onder meer op de invulling en locatie, waarbij te denken valt aan een multifunctioneel gemeenschapscentrum, een museum of een creatieve hub.

Het tweede thema is een ​​routekaart voor de gemeenschap om van het aardgas, als energiebron, af te stappen en om door te ontwikkelen naar een duurzamer brandstofgebruik. Dit thema is wenselijk voor individuele huiseigenaren, maar uiteindelijk ook voor de hele gemeenschap. Groningen heeft onder andere te kampen met schade aan (cultureel) erfgoed door bodemdaling en bevingen als gevolg van ondergrondse aardgaswinning. Klimaatverandering maakt andere, meer duurzame energiebronnen noodzakelijk.

Het derde thema is de opbouw van een duurzame- en veerkrachtige gemeenschap: een holistische benadering van het landschap, het milieu en de beschikbare hulpbronnen.

Hoe gaan we dit samen doen? Wat is de intentie?

Onderstaand venndiagram, een grafische voorstelling van de logische relaties tussen meerdere verzamelingen, beschrijft de visie:

De belanghebbenden zijn mensen die van dit project voordeel zullen hebben: huiseigenaren, huurders, buurtbewoners: ofwel de inwoners van Groningen.

De specialisten zijn de architecten, de bouwers, de kunstenaars, het Creatief Lab, de technische experts en de specialisten vanuit de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De fysieke context van dit project: het wijkcentrum, de woningen, het landschap, de hulpbronnen en de natuur.

Onze inspiratie

Het Creatief Lab is geïnspireerd door de behoefte aan duurzame oplossingen. Daarnaast ligt er een kans om draagvlak te creëren in de lokale gemeenschap door het inventariseren van persoonlijke familiegeschiedenissen en verhalen. Die creëren de basis van de participatie en het succes. Door gebruik van een ‘toolkit’ van participatieve technieken (gemeenschapswerk, holistische benadering, organisatie opstellingen), hoopt het Creatief Lab verschillende belanghebbenden te kunnen betrekken.

Fotografie door Sander Jorn Vermeulen

De inspiratie voor de bovenstaande drie cirkels (het venndiagram) komt van een prachtig snijwerk in één van de pilaren in het trappenhuis van de voormalige school in Wehe-den Hoorn: deze drie in elkaar grijpende cirkels bevatten de leidende principes van dit project. Om de veerkracht en duurzaamheid van de gemeenschap te versterken, moet er aandacht besteed worden aan de overlappende belangen van individuen binnen de gemeenschap. Dit kan door de behoeftes van elk individueel huis in evenwicht te brengen (kijk ook het filmpje How buildings learn? van Steward Brand) met de behoeftes van de bredere gemeenschap en de eigenaar. Het betreft een zoektocht naar een evenwicht tussen structurele duurzame oplossingen en de impact op het leven zoals wij dat kennen. Het Creatief Lab brengt kennis zowel rondom participatieve ‘toolkits’ als technische oplossingen om samen met de belanghebbenden een reeks ideeën en oplossingen te creëren. Het Creatief Lab streeft naar een oplossing die zowel duurzaam als esthetisch is.