Organisatieopstelling biedt duidelijkheid casus oude school

Het Creatief Lab heeft zich verdiept in de vraag over hoe de gemeenschap zich verbonden kan voelen met duurzame langetermijnvisies. Wij constateerden al snel dat een holistische benadering van groot belang is. Tot nu toe is de gemeenschap als belangrijke schakel onderbelicht gebleven. Wanneer de gemeenschap betrokken wordt in beslissingen rondom omgevingsgerichte vraagstukken zal er meer draagvlak ontstaan. Elementen zoals kennisdeling, creatieve/technische inbreng, verhalen, ervaringen én emoties en bouwhistorisch onderzoek met de daarbij behorende waarden, dragen bij aan duurzame oplossingen waar de gemeenschap zich mee verbonden voelt.

Iets is holistisch wanneer er naar het geheel wordt gekeken, het is meer dan de som van de verschillende onderdelen. Binnen een holistische benadering worden alle aspecten van een vraagstuk betrokken. Volgens het holisme hangt alles met elkaar samen.

Bij verduurzamen met een langetermijnvisie komen verschillende thema’s samen. Denk aan het opwekken van groene energie, het gebruik van natuurlijke materialen, het behoud van het erfgoed en verminderd energieverbruik. Met de inzet van de gemeenschap kunnen diverse installaties, expertises en inzichten op een duurzame manier gebundeld worden. Het doel betreft de opbouw van een duurzame- en veerkrachtige gemeenschap via een holistische benadering van het landschap, het milieu en de beschikbare hulpbronnen.

Om inzicht te krijgen in wat er nodig is om dit project samen met de gemeenschap tot een succes te brengen, adviseerden het Creatief Lab een organisatie/systeem opstelling. Deze heeft, in kleine setting, reeds plaatsgevonden.

Een organisatieopstelling is een ruimtelijke- en visuele weergave van een organisatie of vraagstuk, waarin eigenaren, omwonenden, middelen, producten of doelen (vertegenwoordigt door ‘representanten’) in de ruimte worden opgesteld in verhouding tot elkaar. Het opstellen zelf wordt tot stand gebracht door de vraaginbrenger; onder begeleiding. De begeleider gaat met de opgestelde representanten aan de slag om de aard van het probleem vast te stellen en een oplossing te vinden. Dit proces bestaat uit een aantal stappen.

Stap 1: Opstellen

Op aanwijzing van de begeleider gaat de vraaginbrenger een ruimtelijke weergave van de onderlinge verhoudingen maken door representanten een plek te geven in de ruimte. De positionering van de personen en onderwerpen geven de huidige situatie aan. In onze casus werd de voormalige school, de grootouders, de kinderen, de bezoeker, de gemeenschap, de pompbediende (lokale vertegenwoordiger) en de vraagsteller opgesteld.

Stap 2: Onderzoek

Er ontstaat een ‘tableau vivant’ die het vraagstuk visueel maakt. Ook de achterliggende kanten komen naar voren doordat de begeleider de representanten vraagt naar hun gevoelens ten opzichte van elkaar en de omstandigheden. De patronen die leiden tot stremmingen en ondoelmatigheden komen aldus aan het licht. Hierdoor worden oplossingen zichtbaar die eerder verscholen bleven. In het geval van onze casus bleek al snel dat de rol van de voorouders binnen deze gemeenschap cruciaal is.

Stap 3: Herordening

De begeleider brengt herordening aan in het opgestelde systeem waarmee oplossingen getoetst kunnen worden.

In onze organisatieopstelling kwam heel duidelijk naar voren dat het gebouw en de voorouders centraal staan. Na verschillende oplossingen getoetst te hebben werd het duidelijk dat deze lag in het betrekken van de gemeenschap bij het bouwproject.

Bovenstaande geeft weer wat de organisatieopstelling (systeem) heeft gevraagd en hoe de gemeenschap betrokken zou kunnen worden. Het gebouw en de voorouders staan centraal met daaraan verbonden de kinderen. De rest van de gemeenschap staat daaromheen en is (energetisch) betrokken.

Stap 4: Nabespreking

Er wordt met de vraaginbrenger besproken wat de volgende stappen zijn. Hierin wordt gestreefd naar de uitkomst zoals voortgekomen uit de organisatieopstelling.

Uit onze organisatieopstelling werd het grote belang van de voorouders duidelijk. De voorouders dragen de verhalen en hebben het land bewerkt. Zij kennen de rust en schoonheid vanuit het verleden en weten ook hoe een gemeenschap samenleeft. Ook willen de voorouders, in dit geval de grootouders, van invloed zijn op de jongeren door hen te betrekken bij het delen van de verhalen waarbij de oude school centraal staat. Jongeren trekken namelijk nu weg uit de omgeving. Het ontstane advies was om jongeren deelgenoot te maken van de verhalen, de kennis en van de toekomst. Uitwisseling van kennis en ideeën over versterking en verduurzaming tussen de verschillende generaties en het onderzoeken van de potentie is een volgende stap.