Organisatieopstelling biedt duidelijkheid over betrokkenheid gemeenschap

Het Creatief Lab heeft zich verdiept in de vraag over hoe de gemeenschap zich verbonden kan voelen met duurzame langetermijnvisies. Wij constateerden al snel dat een holistische benadering van groot belang is. Tot nu toe is de gemeenschap als belangrijke schakel onderbelicht gebleven. Wanneer de gemeenschap betrokken wordt in beslissingen rondom omgevingsgerichte vraagstukken zal er meer draagvlak ontstaan. Elementen zoals kennisdeling, creatieve/technische inbreng, verhalen, ervaringen én emoties en bouwhistorisch onderzoek met de daarbij behorende waarden, dragen bij aan duurzame oplossingen waar de gemeenschap zich mee verbonden voelt.

Iets is holistisch wanneer er naar het geheel wordt gekeken, het is meer dan de som van de verschillende onderdelen. Binnen een holistische benadering worden alle aspecten van een vraagstuk betrokken. Volgens het holisme hangt alles met elkaar samen.

Bij verduurzamen met een langetermijnvisie komen verschillende thema’s samen. Denk aan het opwekken van groene energie, het gebruik van natuurlijke materialen, het behoud van het erfgoed en verminderd energieverbruik. Met de inzet van de gemeenschap kunnen diverse installaties, expertises en inzichten op een duurzame manier gebundeld worden. Het doel betreft de opbouw van een duurzame- en veerkrachtige gemeenschap via een holistische benadering van het landschap, het milieu en de beschikbare hulpbronnen.

Om inzicht te krijgen in wat er nodig is om dit project samen met de gemeenschap tot een succes te brengen, adviseerden het Creatief Lab een organisatie/systeem opstelling.

Een organisatieopstelling is een ruimtelijke- en visuele weergave van een organisatie of vraagstuk, waarin eigenaren, omwonenden, middelen, producten of doelen (vertegenwoordigt door ‘representanten’) in de ruimte worden opgesteld in verhouding tot elkaar. Het opstellen zelf wordt tot stand gebracht door de vraaginbrenger; onder begeleiding. De begeleider gaat met de opgestelde representanten aan de slag om de aard van het probleem vast te stellen en een oplossing te vinden. Dit proces bestaat uit een aantal stappen.

Stap 1: Opstellen

Op aanwijzingen van de begeleider maakt de vraaginbrenger een ruimtelijke weergave van de onderlinge verhoudingen door representanten een plek te geven in de ruimte.

Stap 2: Onderzoek

Er ontstaat een ‘tableau vivant’ die het vraagstuk visueel maakt. Ook de achterliggende kanten komen naar voren doordat de begeleider de representanten vraagt naar hun gevoelens ten opzichte van elkaar en de omstandigheden. De patronen die leiden tot stremmingen en ondoelmatigheden komen aldus aan het licht. Hierdoor worden oplossingen zichtbaar die eerder verscholen bleven.

Stap 3: Herordening

De begeleider brengt herordening aan in het opgestelde systeem waarmee oplossingen getoetst kunnen worden.

Stap 4: Nabespreking

Er wordt met de vraaginbrenger besproken wat de volgende stappen zijn. Hierin wordt gestreefd naar de uitkomst zoals voortgekomen uit de organisatieopstelling.

In het geval van de drie historische woningen, als onderdeel van een beschermd dorpsgezicht, in Loppersum, wil men een grote groep betrekken bij de verduurzaming en versterking van de woningen en het leefgebied. Dit kan door een aantal vragen op te stellen waar de gemeenschap samen over nadenkt. Een dergelijk traject kan uiteindelijk –naast versterking van de lokale gemeenschap- financiële voordelen, kennisdeling en creatieve oplossingen opleveren.